Węgierski klejnot: tajemnice Tokaji Aszú - najpopularniejszego trunku z Węgier!

Tokaji Aszú to słodkie wino o niepowtarzalnym smaku i bogatej historii, które od wieków zdobywa serca miłośników tego stylu na całym świecie. To właśnie ono stało się symbolem Węgier, wznosząc ich kulturę winiarską na piedestał międzynarodowej sławy. Warto przyjrzeć się bliżej temu wspaniałemu napojowi, jego historii, procesowi produkcji oraz unikalnym cechom, które sprawiają, że jest tak wyjątkowy.

Historia Tokaji Aszú

Historia Tokaji Aszú sięga średniowiecza, kiedy to wina z regionu Tokaj zaczęły zdobywać popularność na europejskich dworach. Pierwsze wzmianki o winach z Tokaju pochodzą z XIII wieku, ale to w XVII wieku zaczęto produkować wina typu Aszú. Według legendy, proces produkcji tego wyjątkowego wina został odkryty przypadkowo, gdy winiarze z opóźnieniem rozpoczęli zbiory winogron, które były już dotknięte szlachetną pleśnią Botrytis cinerea.

Miejsce pochodzenia

Tokaji Aszú pochodzi z regionu Tokaj-Hegyalja, który znajduje się na północno-wschodnim krańcu Węgier, w bliskim sąsiedztwie granicy ze Słowacją, w dolinie rzeki Bodrog, dopływu Cisy. Klimat regionu Tokaj jest umiarkowany kontynentalny, z wyraźnymi wpływami mikro klimatu, które mają kluczowe znaczenie dla produkcji win Tokaji Aszú. Lata są ciepłe, z dużą ilością słonecznych dni, co sprzyja dojrzewaniu winogron. Zimy są chłodne, co pozwala na naturalny odpoczynek winorośli. Jednak to specyficzne warunki jesieni, z częstymi mgłami i dużą wilgotnością, są najważniejsze dla powstawania szlachetnej pleśni Botrytis cinerea, która jest niezbędna do produkcji win Aszú.

Terroir regionu Tokaj to kombinacja unikalnych cech geologicznych, glebowych i klimatycznych, które nadają winom Tokaji Aszú ich wyjątkowy charakter. Gleby są głównie wulkaniczne, bogate w minerały. Te właściwości gleb wpływają na mineralność, dymność i złożoność smaku win.

Wzgórza i doliny regionu Tokaj tworzą naturalne amfiteatry, które sprzyjają zatrzymywaniu ciepła i promieni słonecznych, co jest korzystne dla dojrzewania winogron. Jednocześnie specyficzne warunki topograficzne wspierają tworzenie się jesiennych mgieł.

Do produkcji Tokaji Aszú wykorzystuje się głównie trzy odmiany winorośli: Furmint, Hárslevelű i Sárgamuskotály. Furmint jest dominującą odmianą, charakteryzującą się wysoką kwasowością, która jest kluczowa dla zbalansowania słodyczy wina Aszú. Hárslevelű dodaje winom aromatycznych nut kwiatowych i miodowych, podczas gdy Sárgamuskotály wprowadza do nich intensywne muszkatowe aromaty.

Proces produkcji

Produkcja Tokaji Aszú jest niezwykle złożona i wymaga ogromnej precyzji oraz doświadczenia. Kluczowym elementem jest tutaj wspomniana wcześniej szlachetna pleśń Botrytis cinerea, która atakuje winogrona, powodując ich częściowe wysuszenie. Dzięki temu procesowi winogrona zyskują wyjątkową koncentrację cukru oraz aromatów, co stanowi fundament smaku Tokaji Aszú. Botrytis dodaje winogronom również charakterystycznego, bardzo subtelnego aromatu.

Zbiory winogron aszú odbywają się zawsze ręczne i są bardzo pracochłonne. Winiarze starannie wybierają tylko te jagody, które zostały dotknięte pleśnią i są w idealnym stanie do produkcji wina. Następnie winogrona są miażdżone i poddawane delikatnej fermentacji, a powstały moszcz dodawany jest do podstawowego wina z regionu Tokaj. Ilość dodanych winogron aszú określa słodycz wina i jest mierzona w „puttonyos”, czyli specjalnych dwudziestokilku kilowych wiadrach, w których przenoszono winogrona, i które służą do tej pory jako jednostka miary. Im więcej puttonyos, tym słodsze i bardziej skoncentrowane jest wino. W przeszłości można było spotkać się z mniej słodkimi tokajami, jednak dzisiaj najłatwiej będzie nam znaleźć tokaje 5- lub 6-puttonowe, czyli te zawierające powyżej 120 gramów cukru na litr.

Po fermentacji, która może trwać kilka miesięcy, wino dojrzewa w dębowych beczułkach przez kilka lat. Proces ten nadaje winu głębię i złożoność, które są charakterystyczne dla Tokaji Aszú. Tradycyjnie wino dojrzewa w piwnicach w Tokaj, które charakteryzują się specyficznym mikroklimatem sprzyjającym starzeniu wina.

Charakterystyka

Tokaji Aszú jest winem o ciemnosłomkowej lub bursztynowej barwie intensywnym, słodkim smaku. Wyróżnia się bogactwem aromatów. Są w nim nuty kwiatów, cytrusów, miodu, moreli, suszonych owoców, a także subtelne akcenty kwiatowe i przyprawowe. Jego smak jest harmonijny i zbalansowany, koniecznie z odpowiednią kwasowością, która równoważy słodycz. Dzięki temu Tokaji Aszú jest winem, które można delektować się samodzielnie, jak i w połączeniu z różnorodnymi potrawami.

Tokaji Aszú doskonale komponuje się z deserami, szczególnie tymi na bazie owoców i kremów, czy wanilii. Jest również klasycznym dodatkiem do pasztetu w wątróbki czy serów pleśniowych, które dzięki swojej intensywności i wyrazistości idealnie kontrastują ze słodyczą wina.

Znaczenie kulturowe i ekonomiczne

Tokaji Aszú to nie tylko wyjątkowe wino, ale także ważny element węgierskiej kultury i dziedzictwa. W regionie Tokaj winiarstwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenie, a tradycje związane z produkcją tego wina są pielęgnowane od stuleci. Wino to było także ulubionym trunkiem wielu monarchów i arystokratów, co przyczyniło się do jego międzynarodowej renomy.

Ekonomicznie, Tokaji Aszú odgrywa istotną rolę w gospodarce regionu Tokaj oraz całych Węgier. Wina z tego regionu cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Eksport Tokaji Aszú jest ważnym źródłem dochodu dla lokalnych winiarzy i przyczynia się do promocji węgierskiej kultury na arenie międzynarodowej. W 2002 roku region Tokaj został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, co podkreśla jego wyjątkowe znaczenie zarówno pod względem przyrodniczym, jak i kulturowym.

Tokaj Aszu cena

Tokaji Aszú to prawdziwy klejnot wśród win, który swoją wyjątkowość zawdzięcza nie tylko unikalnym warunkom naturalnym regionu Tokaj, ale także wielowiekowej tradycji i mistrzowskiemu fachowi w rękach lokalnych winiarzy. Jego bogata historia, skomplikowany proces produkcji oraz niezrównany smak czynią go jednym z najbardziej cenionych trunków na świecie. Jeśli zastanawiacie się ile kosztuje butelka wina Aszú, to w sklepach internetowych znajdziecie kilka etykiet w przedziale do 100 zł. Ceny bardziej prestiżowych butelek, tak zwanych Aszu 5 lub 6 - puttonowych, oscylują w widełkach od 100 do 400 zł. Najcenniejsze butelki z wyjątkowo udanych roczników mogą kosztować nawet ponad 1000 zł. Delektując się kieliszkiem Tokaji Aszú, można poczuć ducha Węgier i zasmakować w historii, która sięga wieków.