Kontrola UOKiK w gastronomii

Trzech na pięciu przedsiębiorców działających w branży gastronomicznej w atrakcyjnych turystycznie miejscach Polski jest na bakier z prawem. Taki wniosek płynie ze ostatnio udostępnionych wstępnych wyników kontroli Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów („UOKIK”) oraz Inspekcji Handlowej, które przeprowadzono przed wakacjami w barach i restauracjach w pobliżu dworców, przystanków i autostrad. Jak przebiega kontrola UOKIK w branży gastronomicznej i jak się do niej przygotować dowiecie się Państwo z treści niniejszego artykułu.

Co to jest Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów i co sprawdza w branży gastronomicznej?

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKIK) to organ administracji państwowej, który zajmuje się ochroną konsumentów i kształtowaniem polityki antymonopolowej. UOKIK realizuje zadania w obszarach przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję, naruszającym zbiorowe interesy konsumentów, przeciwdziałaniem stosowaniu niedozwolonych postanowień wzorców umów, przeciwdziałaniem antykonkurencyjnym koncentracjom przedsiębiorców i ich związków- jeżeli te praktyki, stosowanie niedozwolonych postanowień lub koncentracje wywołują lub mogą wywoływać skutki na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

UOKIK działa przez osobę Prezesa UOKIK, do którego zakresu zadań należy m.in. sprawowanie kontroli przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy, wydawanie decyzji w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także innych decyzji przewidzianych w ustawie, prowadzenie badań zachowań rynkowych przedsiębiorców, występowanie do przedsiębiorców w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów.

UOKiK wziął właśnie pod lupę branżę gastronomiczną. Sprawdzono już 58 placówek i zapowiedziano kolejne inspekcje. Budzić niepokój może fakt, że na 58 skontrolowanych lokali, aż 33 nie spełniało wymogów stawianych branży.

W prawie co piątej kontrolowanej placówce, UOKIK stwierdził nierzetelną obsługę konsumentów. Objawiała się ona w różny sposób, np. zaniżaniem pojemności napojów alkoholowych (co przekładało się na dodatkowe zarobki nierzetelnych przedsiębiorców do nawet 13 zł na jednym trunku!), zaniżaniem wagi oferowanych potraw (np. doliczono do rachunku herbatę/kompot, które wchodziły w skład zakupionego zestawu, serwowano zaniżoną ilość wódki/wina niezgodną z informacją w cenniku), stosowaniem zamiennych to składników potraw nieodpowiadających opisowi w karcie dań, doliczanie do rachunków dodatkowych usług, których konsument nie zamawiał i nie otrzymał.

W aż 16 lokalach zamiast stosowania narzędzi do ważenia z cechami legalizacji używano wag domowych, które nie podlegają prawnej kontroli metrologicznej.

UOKIK stwierdził także łamanie przepisów dot. cen produktów. W szczególności wychwycono brak określania dokładnej ilości potraw czy napojów w ofercie, niezamieszczanie informacji o cenach jednostkowych napojów alkoholowych i bezalkoholowych oraz ilości potraw, które były sprzedawane na sztuki.

Część skontrolowanych punktów funkcjonowała bez odpowiedniego wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej o wykonywanej działalności polegającej na przygotowywaniu i wydawaniu posiłków.

Jak się przygotować do kontroli Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów?

Należy pamiętać, że wizyta kontrolerów UOKIK jest zawsze niezapowiedziana – przedsiębiorca nie dostaje osobnej korespondencji o wszczęciu kontroli i planowanym terminie wizyty.

Chcąc ograniczyć ryzyko otrzymania wysokich kar grożących za utrudnianie kontroli, organy zarządzające oraz pracownicy przedsiębiorstwa powinni wiedzieć jak zareagować w przypadku niezapowiedzianej wizyty urzędników UOKIK. Dobrą praktyką byłoby więc przygotowanie instrukcji postępowania w przypadku niezapowiedzianej kontroli i uzyskanie pisemnego zobowiązania pracowników, że będą się do niej stosować. Pracownicy powinni dowiedzieć się z niej między innymi, że: nie wolno zabraniać ani opóźniać urzędnikom wejścia do siedziby przedsiębiorstwa czy w inny sposób utrudniać kontrolę, należy natomiast zachować spokój oraz odpowiadać na pytania konkretnie, zgodnie z prawdą oraz zapoznać się z listą uprawnień przysługujących kontrolerom. Warto w tym zakresie skorzystać z usług prawnika, który pomoże przygotować właściwy dokument.

Jakie są zasady kontroli UOKiK w lokalu gastronomicznym? (najczęstszy scenariusz)

Kontrolowany podmiot nie jest zawiadamiany o jej terminie, a kontrolujący zjawiają się w siedzibie przedsiębiorstwa najczęściej w grupie liczącej od 3 do 7 osób, często w asyście Policji.

W pierwszej kolejności osoba wyznaczona do kontaktu z kontrolerami powinna zweryfikować wydane przez Prezesa UOKiK upoważnienie oraz tożsamość kontrolujących. Następnie rozpoczyna się właściwa kontrola. Zanim pracownicy UOKiK rozpoczną wykonywanie przewidzianych przez przepisy ustawy czynności kontrolnych, należy każdemu z upoważnionych kontrolujących przydzielić osobę, która będzie odnotowywała wszystkie czynności, kopiowane dokumenty przy jednoczesnym szybkim reagowaniu na wszelkie działania kontrolerów.

Kontrolujący są upoważnieni do żądania wszystkich dokumentów dotyczących kontrolowanego podmiotu, w tym danych objętych tajemnicą przedsiębiorstwa.

W celu ochrony wrażliwych danych przed osobami trzecimi, podmiot kontrolowany może oznaczyć, które dokumenty mają charakter tajny. W toku kontroli urzędnicy mogą również plombować oraz pieczętować poszczególne pomieszczenia, szafki lub urządzenia oraz przesłuchiwać osoby, które są uprawnione do reprezentowania przedsiębiorstwa oraz upoważnionych pracowników.

Ostatni etap kontroli to spotkanie końcowe, podczas którego kompleksowo omawiany jest przebieg kontroli, a kontrolujący wyjaśniają kontrolowanemu jakie kroki zostaną następnie podjęte.

Jakie kary może nałożyć UOKiK i za co?

Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę- w drodze decyzji- karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie, m.in. naruszył zbiorowe interesy konsumentów.

Kara 50.000.000 euro może zostać nałożona, jeżeli przedsiębiorca, choćby nieumyślnie, m.in.: nie udzielił informacji żądanych przez Prezesa Urzędu lub udzielił ich nieprawdziwych albo wprowadzających w błąd, uniemożliwiał lub utrudniał prowadzenie kontroli lub przeszukania.

Za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu decyzji w sprawach z zakresu praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów grozi kara w wysokości stanowiącej równowartość do 10 000 euro.

W ostatnim czasie, w związku z wykrytymi nieprawidłowościami w branży gastronomicznej nałożono 14 mandatów karnych. Do sądów rejonowych trafiło też 6 wniosków o ukaranie sprawców wykroczeń z ustawy prawo o miarach. Wobec dwóch przedsiębiorców zastosowano pouczenie. Dwukrotnie odstąpiono od kierowania wniosków o ukaranie.

Kontrola UOKIK może być dla wielu przedsiębiorców stresującym przeżyciem. Można jednak w prosty sposób obniżyć sobie zawczasu poziom stresu przygotowując siebie i swoich pracowników do ewentualnej kontroli. Czynności zapobiegawcze zawsze przynoszą lepsze efekty, niż te podejmowane doraźnie, bardzo często gdy jest już w ogóle za późno na skuteczne działanie. Trzeba też mieć na względzie, że opisane powyżej działania mają jedynie charakter uzupełniający w stosunku do najważniejszej kwestii, jaką jest dbanie o rzetelne i uczciwe wobec konsumentów prowadzenie biznesu.

Portal gastronomiczny GastroWiedza.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone.