Market świeżości DPD

Kradzież i nieuczciwość w gastronomii

Kradzież i nieuczciwość w gastronomii

Chociaż pojęcie kradzieży jest powszechnie znane, to często kojarzy się z kieszonkowcami, kradzieżą gotówki lub spektakularnymi włamaniami. Niestety zjawisko kradzieży jest znacznie szersze, dotyka również branży gastronomicznej, a źródłem „znikających przedmiotów”, „zjadanych stanów magazynowych” czy „zgubionych” paragonów jest po prostu nieuczciwy pracownik. Kiedy kradzież w gastronomii jest przestępstwem? Jak nie dać się oszukać? Na te pytania odpowiedź znajdziesz poniżej! Zapraszam do lektury.

Kiedy kradzież jest przestępstwem?

Pojęcie kradzieży zostało zdefiniowane w art. 278 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Zgodnie z tym przepisem, kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Inaczej, kradzież to odebranie czyjejś rzeczy ruchomej o konkretnej wartości materialnej (dokonanie zaboru), bez zgody posiadacza, po to, żeby władać tą rzeczą jak właściciel (w celu przywłaszczenia). Przywłaszczenie rzeczy, które jest elementem koniecznym kradzieży, to chęć zachowania cudzej rzeczy dla siebie, traktowania tej rzeczy tak jakby się było jej właścicielem. Zatem z przywłaszczeniem będziemy mieli do czynienia również wtedy, gdy po tym jak sprawca dokonał zaboru rzeczy, sprzedał ją, zniszczył lub podarował innej osobie – w taki sposób również może zachowywać się właściciel. Natomiast sprawca nie działa w celu przywłaszczenia rzeczy (a tym samym nie dokonuje kradzieży), jeśli co prawda dokonuje zaboru rzeczy, jednak robi to dla żartu lub w celu przechowania do czasu, kiedy będzie mógł ją zwrócić właścicielowi (np. znajduje rzecz należącą do kogoś innego). Co ważne, sprawcą kradzieży może być każdy, jednak musi działać umyślnie. Umyślność oznacza, że sprawca działa z chęcią zabrania rzeczy. Jeśli zabiera rzecz przez przypadek, to nie popełnia przestępstwa jakim jest kradzież.

Mało warte a jednak skradzione – czym jest wykroczenie?

Innym ważnym elementem w niniejszym temacie jest wartość przedmiotu kradzieży. Od tej wartości skradzionej rzeczy będzie zależało, czy sprawca odpowie na gruncie kodeksu karnego, czyli czy czeka go kara pozbawienia wolności, czy popełnił „tylko” wykroczenie i odpowie na podstawie art. 119 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń. Graniczną wartością jest kwota 500 zł. Zatem, jeżeli wartość skradzionej rzeczy nie przekracza 500 zł, wówczas taka kradzież stanowi wykroczenie, a sprawca podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Jak przeciwdziałać kradzieży i chronić się przed nieuczciwością pracowników?

Niestety prawo nie daje jasnych wytycznych co robić, aby przeciwdziałać kradzieżom. Mimo to, nie należy pozostawać biernym i polegać jedynie na uczciwości pracowników.

W związku z tym warto:

1. podjąć działania mające na celu uświadamianie pracowników, że każda kradzież jest czynem zabronionym, stanowi przestępstwo bądź wykroczenie. Należy wyraźnie zaznaczyć nietolerancję i brak aprobaty dla kradzieży w miejscu pracy. Koniecznie przedstawić konsekwencje okradania restauracji, czyli: (i) zwolnienie dyscyplinarne, (ii) złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnia przestępstwa, (iii) wystawienie negatywnych referencji. Powyższe działania można podjąć na szkoleniach wewnętrznych lub spotkaniach pracowników;

2. wdrożyć kontrolę wewnętrzną, np. poprzez inwentaryzację, spisy, monitoring, precyzyjne i rzetelne prowadzenie księgowości. Wprowadzając jakiekolwiek systemy kontrolne należy zadbać, żeby procedury były spisane, a pracownicy wyraźnie poinformowani.

3. dobierać tylko uczciwych pracowników – już na etapie rekrutacji należy omówić politykę lokalu wobec jakiejkolwiek kradzieży lub jej podejrzenia. Można zwrócić się do kandydata o przedstawienie zaświadczenia o niekaralności lub referencji poprzednich pracodawców z uwzględnieniem aspektu uczciwości i reagowania na kradzież.

4. należy odpowiednio ubezpieczyć lokal – umowa ubezpieczeniowa powinna również obejmować różnego rodzaju kradzieże. W przypadku ewentualnej kradzieży pomoże to szybko pokryć choć część strat.

Dodatkowo, najlepszym przeciwdziałaniem kradzieży jest aktywne reagowanie na wszelkie nieprawidłowości zauważone w lokalu. Nie warto „przymykać oka” nawet na najmniejsze oznaki kradzieży, należy dążyć do ich wyjaśnienia, zebrać dowody, a w skrajnych przypadkach zgłosić takie podejrzenie organom ścigania.  

Co z zapisem o odpowiedzialności materialnej w umowie z pracownikiem?

Postanowienie w umowie z pracownikiem obejmujące odpowiedzialność pracownika za powierzone mu mienie nie ochroni właściciela lokalu przed kradzieżą ze strony nieuczciwych pracowników. Jednak jest to przydatne w sytuacji, gdy doszło do kradzieży mienia powierzonego pracownikowi wskutek jego zaniedbań, a takiej kradzieży dopuściła się osoba trzecia. W takiej sytuacji pracownik nie będzie odpowiadał za kradzież, bo przecież nie on jest sprawcą. Mimo to poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą wobec pracodawcy na podstawie ustawy z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Natomiast jeśli zawłaszczy mienie, które zostało mu powierzone- np. kucharz zabierze komplet noży, to wówczas również popełnia przestępstwo przywłaszczenia, stypizowane w art. 284 Kodeksu karnego.

Wbrew powszechnej opinii każda kradzież jest czynem zabronionym! Takie niedozwolone działanie może stanowić przestępstwo z art. 286 Kodeksu karnego lub wykroczenie z art. 119 Kodeksu wykroczeń w zależności od wartości skradzionej rzeczy. W branży gastronomicznej często sprawcami kradzieży są pracownicy. Jednak, choć prawo nie reguluje jak przeciwdziałać kradzieżom, należy być czujnym, podejmować działania kontrolujące i mające na celu uświadomienie pracowników o surowej dezaprobacie pracodawcy wobec jakiejkolwiek kradzieży i konsekwencjach związanych z ewentualnym dopuszczaniem się tego czynu, w szczególności o zwolnieniu dyscyplinarnym, złożeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnia przestępstwa, wystawieniu negatywnych referencji. W każdym przypadku zauważenia nieprawidłowości – po postu reaguj, wyjaśniaj, zbieraj dowody, a w skrajnych sytuacjach powiadom organy ścigania.

Słowa kluczowe
kradzież w gastronomii kradzież w restauracji Nieuczciwość pracowników gastronomii
Autor tekstu
Weronika Pikusa

Weronika Pikusa - Aplikant adwokacki, Junior Associate w Kancelarii Adwokackiej SRDK Szymańczyk Roman Deresz
Weronika Pikusa odbywa obecnie trzeci rok aplikacji adwokackiej przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywa jednak już od kilku lat- zanim dołączyła do SRDK, pracowała w kilku warszawskich kancelariach prawnych. Specjalizuje się głównie w prawie nieruchomości i postępowaniach administracyjnych i to głównie w tym zakresie doradza klientom-zarówno biznesowym i indywidualnym, jednak jej pasją jest prawo Internetu, prawo social mediów, jest zainteresowana również prawem dla gastronomii i prawem pracy.