Otwarcie lokalu gastronomicznego bez zezwolenia Sanepid

Otwarcie lokalu gastronomicznego związane jest z dopełnieniem szeregu formalności. Rozpoczynając od wyboru najlepszej formy prowadzenia działalności gospodarczej, poprzez podpisanie bezpiecznych umów z dostawcami i personelem, zaadaptowanie czy też budowę lokalu spełniającego szereg surowych wymogów formalnych i wiele innych, które z powodzeniem mogą stanowić tematy odrębnych artykułów. Jednym z etapów na drodze do legalnego otwarcia lokalu gastronomicznego jest uzyskanie zatwierdzenia i wpisu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zwanej zwyczajowo Sanepidem. W tym artykule postaram się wyjaśnić w jaki sposób należy dokonać takiej rejestracji i jakie konsekwencje grożą przedsiębiorcy, który zaniedba temu obowiązkowi.

Co jest podstawą do otwarcia lokalu gastronomicznego?

Podstawą prawną dla wspomnianego powyżej obowiązku jest art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2020 r. poz. 2021), zgodnie z którym: „Zakłady, o których mowa w art. 61 (czyli między innymi lokale gastronomiczne zamierzające produkować lub wprowadzać do obrotu żywność – przyp. Aut), mogą rozpocząć działalność po zatwierdzeniu lub warunkowym zatwierdzeniu, a w przypadkach określonych w ust. 2, po uzyskaniu wpisu do rejestru zakładów.” Zgodnie z tym przepisem, niektóre z zakładów nie wymagają zatwierdzania, jednak ich katalog jest zamknięty i nie ma w nim nowopowstającego lokalu gastronomicznego.

Jakie są obowiązki prawne restauratora planującego otworzyć lokal?

Zanim jednak przystąpimy do wypełnienia i złożenia stosownego wniosku, co w konsekwencji doprowadzi do rozpoczęcia procedury zatwierdzania i następnie wpisania zakładu do właściwego rejestru, przedsiębiorca powinien figurować już w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Wniosek składamy do właściwego ze względu na siedzibę zakładu lub miejsca prowadzenia przez zakład działalności Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego lub Państwowego Granicznego inspektora Sanitarnego. Wzór wniosku, który należy wypełnić, znajdziemy między innymi na stronach prowadzonych przez Powiatowe Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne. Wniosek można złożyć osobiście, za pośrednictwem operatora pocztowego lub elektronicznie. Sam wniosek jest bezpłatny, jednak, jeżeli podczas kontroli urzędnik stwierdzi nieprawidłowości, to należy liczyć się z opłatą w wysokości 52,00 zł za rozpoczęcie kontroli i 17,00 zł za każdą rozpoczętą godzinę trwania kontroli.

Należy pamiętać, że samo złożenie wniosku nie uprawnia do rozpoczęcia prowadzenia działalności gastronomicznej, a sam wniosek musi być złożony co najmniej na 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności. Rozpoczęcie prowadzenia działalności jest możliwe dopiero po uzyskaniu decyzji właściwego organu i następczego wpisu do rejestru zakładów.

Zatwierdzenie zakładu odbywa się poprzez przeprowadzenie kontroli Sanepidu. Podczas kontroli sprawdzone zostanie czy lokal gastronomiczny spełnia określone normy sanitarne wynikające z przepisów krajowych i unijnych. Kontrola może przebiegać bez żadnych komplikacji, wtedy przedsiębiorca otrzyma zatwierdzenie i odpowiedni wpis do rejestru. Jeżeli jednak urzędnik stwierdzi podczas kontroli wystąpienie uchybień, to może wydać decyzję o warunkowym zatwierdzeniu zakładu jeżeli uzna, że zakład spełnia wszystkie wymagania w zakresie infrastruktury i wyposażenia. Następnie, w terminie 3 miesięcy od dnia udzielenia zatwierdzenia warunkowego organ przeprowadza kolejną kontrolę. Jeżeli mimo usunięcia uchybień zakład nadal nie spełnia wymagań, organ powinien przedłużyć warunkowe zatwierdzenie o kolejne 3 miesiące. Łączny czas trwania warunkowego zatwierdzenia nie może przekroczyć 6 miesięcy.

Podczas trwania kontroli inspektor Sanepidu sprawdzi między innymi jaką działalność zamierzasz wykonywać, czy lokal spełnia wymagania pod względem infrastruktury i wyposażenia, czy posiadasz wszystkie odpowiednie dokumenty, tj. m.in.: umowę najmu lokalu, orzeczenia co celów sanitarno-epidemiologicznych pracowników, wyniki badań wody, umowę na wywóz śmieci, umowę na odbiór zużytego oleju, dokumentację GHP/GMP itd. Nie ulega więc wątpliwości, że do kontroli należy się odpowiednio przygotować. W innym przypadku wydana zostanie decyzja odmowna lub warunkowa, co tylko zwiększy koszty rozpoczęcia działalności.

Jakie są konsekwencje za otwarcie lokalu gastronomicznego bez zezwolenia?

Co jeżeli rozpoczniesz prowadzenie działalności bez zatwierdzenia i wpisu do rejestru? Zgodnie z art. 103 ust. 1 pkt 4) i ust. 2 pkt 2) ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny wyda decyzję o nałożeniu kary. Kara może wynieść od 1.000,00 zł do 5.000,00 zł. Należy jednak pamiętać, że utrudnianie urzędnikowi działania może zostać potraktowane jako utrudnianie przeprowadzenia kontroli żywności, co jest innym wymienionym przez ustawę działaniem zagrożonym karą pieniężną. W tym przypadku maksymalny wymiar kary jest ograniczony do trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". W 2021 roku było to 5662,53 zł, a zatem jak nietrudno obliczyć, kara może być bardzo dotkliwa.