Kontrola Państwowej Inspekcji Handlowej w lokalu gastronomicznym

Wezwania, nieprawidłowości, kary – to hasła, które niejednemu restauratorowi spędzają sen z powiek. Wśród „ciężkich” haseł jest również kontrola Inspekcji Handlowej, nazywana również Państwową Inspekcją Handlową. Wbrew krążącej opinii – kontrola Inspekcji Handlowej nie poprzestaje tylko na sklepach, ale również obejmuje restauracje, bary i inne punkty gastronomiczne! Co Inspekcja Handlowa może sprawdzać w restauracjach i czy jest się czego rzeczywiście bać? O tym wszystkim przeczytasz poniżej, zapraszam do lektury.

Co może kontrolować Inspekcja Handlowa?

Zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (która to ustawa jest podstawą działalności omawianego podmiotu), Inspekcja Handlowa sprawdza, w szczególności legalność i rzetelność działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą, jak również produkty znajdujące się w obrocie handlowym lub przeznaczone do wprowadzenia do takiego obrotu, w zakresie oznakowania i zafałszowań oraz same usługi. Ustawowe określenie zakresu kontroli niestety jest sformułowane bardzo ogólnie i pozwala na szeroką interpretację zakresu uprawnień Inspekcji.

Wobec powyższego niemożliwe jest stworzenie zamkniętej listy odpowiadającej na pytanie co może kontrolować Inspekcja Handlowa. Jednak warto przywołać kilka przykładów w tym zakresie.

Najczęstszymi kierunkami kontroli Inspekcji Handlowej w gastronomii jest m.in.:

• menu – inspektorzy zwracają szczególną uwagę na to czy w restauracji jest zapewniona wystarczająca liczba kart dań lub czy wywieszony cennik jest odpowiednio czytelny. Dodatkowo weryfikują treść menu, tj. czy są podane alergeny, składniki dań, gramatura, ceny oraz szukają tzw. ukrytych kosztów, o których klienci nie są wprost informowani, np. opłata za serwis kelnerski.
• potrawy – sprawdzana jest jakość potraw, w szczególności czy opis z menu zgadza się z rzeczywistością, czy nie są używane zamienniki. Przykładowo: jeśli w menu znajduje się pozycja burger wołowy z serem feta, to kontroler może poddać badaniom laboratoryjnym czy serwowane mięso jest w całości wołowe, tak jak wynika to z opisu w menu, a nie z domieszka wieprzowiny i czy ser feta nie jest zwykłym serem sałatkowo-kanapkowym.
• kuchnia – inspektorzy mogą skontrolować również warunki przygotowania i serwowania potraw, m.in. daty ważności i warunki przechowywania produktów, czystość w kuchni, posiadanie przez lokal zezwoleń na sprzedaż alkoholu, posiadanie przez pracowników odpowiednich orzeczeń do celów sanitarno-epidemiologicznych.
• informacje – w tym kontekście zostanie sprawdzone wypełnianie obowiązków informacyjnych wobec klientów, tj. czy informujesz klientów o odmowie sprzedaży alkoholu osobie nietrzeźwym lub niepełnoletnim, a także o zakazie palenia.
• sprzedaż – inspektorzy skontrolują, czy wydajesz paragony i prawidłowo rozliczasz pieniądze, tj. wydajesz tzw. „resztę”, jak również czy ostateczna cena za potrawę jest równa cenie podanej w karcie dań.

Kolejnym szczególnie istotnym zagadnieniem jest wszczęcie i przebieg kontroli.

Kontrola Inspekcji Handlowej może zostać wszczęta w sposób:

• planowany – czyli zgodnie z planami, które są ustalone w okresowych planach kontroli, np. kontrolowane będą wszystkie lokale w Zakopanym;
• nieplanowany – podejmowane są w przypadku, gdy wymaga tego interes konsumentów lub interes gospodarczy państwa. W praktyce wszczynane są najczęściej w wyniku donosów czy skarg klienta lub pracownika.

Najczęściej jeszcze przed rozpoczęciem formalnej kontroli, tj. jeszcze przed okazaniem legitymacji służbowej inspektora i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, inspektor dokonuje zakupu kontrolowanego, czyli zamawia wybrane danie z karty i w ten sposób wstępnie weryfikują działalność danej gastronomii.

Podczas kontroli inspektorzy mogą, w szczególności: żądać okazania dokumentów związanych z prowadzoną kontrolą, domagać się pisemnych lub ustnych informacji o lokalu, wykonać notatki lub kopie z dokumentów, przesłuchać pracowników, pobrać próbki do badań laboratoryjnych.

Restaurator nie może odmówić inspektorom przeprowadzenia kontroli. Jest to kluczowe, gdyż za utrudnianie lub udaremnianie pracy inspektorów grozi kara grzywny do 5.000 zł lub aresztu do 30 dni.

Po przeprowadzonej kontroli, inspektor sporządza protokół, do którego w ciągu 7 dni można wnieść zastrzeżenia.

Co jeszcze może grozić w takcie lub po kontroli Inspekcji Handlowej?

Inspektor już w toku kontroli może wydać decyzję, w której zarządzi ograniczenie wprowadzania do obrotu, wstrzymanie wprowadzania do obrotu lub wycofanie z obrotu produktów albo wstrzymanie świadczenia usług, albo niezwłoczne usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Ponadto, po zakończeniu kontroli, inspektor może wydać zarządzenie protokolarne (również w formie decyzji), w którym zobowiąże przedsiębiorcę do usunięcia nieprawidłowości, a kontrolowany musi w określonym terminie poinformować, jak je wykonał.

Jeśli restaurator nie wykona ww. decyzji albo usuwa dowody lub produkty zabezpieczone w toku kontroli, podlega grzywnie w wysokości do 360 stawek dziennych.

Inspektor ma uprawnienia również do nakładania kar pieniężnych, nawet w wysokości 20.000 zł.

Od każdej decyzji Inspekcji Handlowej wydanej zarówno w toku kontroli jaki i po kontroli przysługuje odwołanie.

Jeśli nie zgadzasz się z decyzjami Inspekcji Handlowej przysługuje Ci odwołanie. Odwołanie składa się w terminie 14 dni od otrzymania decyzji do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta za pośrednictwem wojewódzkiego inspektora handlowego, który wydał decyzję. Natomiast, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta rozpatrzy odwołanie w terminie miesiąca i może uchylić w całości niekorzystną decyzję. Jeśli taka decyzja jednak zostanie utrzymana w mocy, możesz zaskarżyć ją dalej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Często proces odwoławczy trwa nawet kilka lat, ale wygrane sprawy restauratorów nie są rzadkością.

Warto zapamiętać, że Inspekcja Handlowa kontroluje również restauracje i inne punkty gastronomiczne. Kontrole są zarówno planowane jak i nieplanowane. Przedmiotem kontroli jest zarówno karta dań, jakość serwowanych, porządek, jak i rozliczenia z klientami – wydawanie paragonów i reszty. Za stwierdzone nieprawidłowości Inspekcja Handlowa wymierza kary, m.in. może zarządzić wstrzymanie wykonania usług lub wymierzyć karę pieniężną. Na szczęście od każdej decyzji restaurator ma prawo odwołania i żądania uchylenia niekorzystnego aktu administracyjnego.