Co to jest system kaucyjny i czy dotyczy gastronomii?

System kaucyjny to mechanizm, w którym do ceny napoju w opakowaniu objętym systemem doliczana jest dodatkowa opłata - kaucja. Gdy klient odda puste opakowanie do wyznaczonego punktu zwrotu, otrzymuje tę kwotę z powrotem. Celem tego rozwiązania jest promowanie recyklingu i ograniczanie ilości odpadów opakowaniowych. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podaje, że od 1 października 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny na opakowania po napojach.

Na czym polega system kaucyjny?

System kaucyjny to rozwiązanie, w którym do ceny napoju doliczana jest kaucja, zwracana klientowi po oddaniu pustego opakowania w wyznaczonym punkcie. W praktyce oznacza to, że konsument kupując napój w butelce, puszce lub butelce szklanej wielokrotnego użytku, zapłaci więcej, ale kwotę tę odzyska po zwrocie opakowania.

Mechanizm nie jest nowością w Europie, podobne systemy funkcjonują już w Niemczech, Finlandii, czy Litwie.

W Polsce system obejmie napoje w opakowaniach:

• plastikowych do 3 litrów,
• metalowych (puszki) do 1 litra,
• szklanych wielokrotnego użytku do 1,5 litra.

Co ważne, zwrot opakowania będzie możliwy bez konieczności okazania paragonu.

Czy system kaucyjny obejmuje gastronomię?

Choć nowe przepisy kierowane są przede wszystkim do producentów i punktów sprzedaży detalicznej, system kaucyjny w gastronomii również znajduje swoje zastosowanie.
Dotyczy to miejsc, które sprzedają napoje w opakowaniach objętych systemem, zarówno na wynos, jak i w formie dostawy.

Dla wielu restauracji i kawiarni oznacza to konieczność wprowadzenia kaucji w restauracji, czyli doliczania dodatkowej opłaty do napojów objętych systemem. Właściciel lokalu będzie musiał rozliczyć pobraną kaucję z operatorem systemu, a w niektórych przypadkach także przyjmować zwroty opakowań od klientów.

W praktyce oznacza to zmianę sposobu sprzedaży i ewidencji, system kasowy będzie musiał uwzględniać dodatkową pozycję „kaucja”, a personel zostanie przeszkolony, jak informować o tym gości.

System kaucyjny w restauracjach, co się zmieni?

Nie każda restauracja będzie miała te same obowiązki, ale każda powinna sprawdzić, czy w jej ofercie znajdują się produkty w opakowaniach objętych systemem. Jeśli tak, trzeba będzie dostosować sposób sprzedaży i przygotować zaplecze pod nowy obowiązek.

Dla przykładu:

• jeśli restauracja sprzedaje napoje w butelkach PET lub puszkach na wynos, doliczy do nich kaucję,
• jeśli prowadzi sprzedaż napojów w butelkach zwrotnych, będzie musiała rozliczać ich obieg,
• jeśli współpracuje z operatorem systemu, może zostać punktem zwrotu opakowań.

Właśnie dlatego system kaucyjny w restauracjach wymaga wcześniejszego przygotowania. Nie chodzi tylko o wprowadzenie nowej pozycji do paragonu, ale też o logistykę, miejsce do przechowywania pustych opakowań, segregację i ewidencję.

System kaucyjny HoReCa - obowiązek czy szansa?

Dla branży HoReCa wprowadzenie systemu kaucyjnego to wyzwanie, ale także okazja, by pokazać ekologiczne podejście do prowadzenia biznesu. Restauracje, bary czy hotele, które odpowiednio przygotują się do zmian, mogą zyskać wizerunkowo, goście coraz częściej zwracają uwagę na odpowiedzialność środowiskową.

System kaucyjny HoReCa to nie tylko obowiązek wynikający z ustawy, ale również możliwość pokazania, że gastronomia potrafi działać w duchu zrównoważonego rozwoju.

Kaucja w restauracji, jak może wyglądać w praktyce?

Doliczanie kaucji do napojów będzie prostsze, niż mogłoby się wydawać. Na paragonie pojawi się osobna pozycja, np. „kaucja za opakowanie”, a system fiskalny automatycznie przypisze ją do danego produktu. Po zwrocie opakowania gość odzyska pieniądze, tak samo, jak w sklepie.

W przypadku sprzedaży na miejscu (np. gdy napój wypijany jest w lokalu), restauracja może stosować własny model rozliczenia kaucji, szczególnie przy szklanych butelkach wielokrotnego użytku. To rozwiązanie, które część lokali już stosuje w praktyce, np. przy kawiarniach i barach, które oferują kawę w kubkach z depozytem.

Jak przygotować lokal gastronomiczny do nowego systemu Kaucyjnego?

System kaucyjny wszedł już w życie, to ostatni moment, by wdrożyć działania, jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś:

• zidentyfikować produkty objęte systemem kaucyjnym,
• sprawdzić, czy system POS umożliwia dodanie kaucji,
• zaplanować przestrzeń do przechowywania pustych opakowań,
• przygotować komunikację dla klientów,
• śledzić aktualne wytyczne i rozporządzenia.

Warto też obserwować operatorów, którzy będą obsługiwać system. Większe sieci i producenci już przygotowali rozwiązania, z którymi będą mogli współpracować przedsiębiorcy z sektora HoReCa.

Nowy system kaucyjny w gastronomii to zmiana, która zbliża Polskę do europejskich standardów gospodarki obiegu zamkniętego. Dla właścicieli restauracji oznacza to konieczność dostosowania się do przepisów, ale też szansę, by działać w sposób bardziej świadomy i ekologiczny. Choć sama kaucja w restauracji może wydawać się drobną formalnością, w praktyce stanie się częścią większego procesu, tego, jak branża gastronomiczna współtworzy odpowiedzialny system gospodarowania odpadami.